نقش ورزش در داشتن جامعه ای پویا

تعریف تربیت بدنی

تربیت بدنی بخش مهمی از تعلیم و تربیت است که از طریق حرکت جریان رشد و تکامل را در همه ابعاد وجودی انسان (جسمانی و روانی) تسهیل و هماهنگ نموده و به رشد و شکوفایی استعدادهای فرد کمک می کند.

تعریف ورزش

به مجموعه ای از فعالیت های سازمان یافته اطلاق می شود که به منظور کسب مهارت های افزایش قابلیت ها و ایجاد رقابت های بدنی انجام می شود.

فعالیت ورزشی آماده شدن بدن برای‌ عملکرد موثر و کار آمد است، حالتی که متشکل از حداقل پنج مولفه مربوط به سلامتی و شش مولفه مربوط به مهارت و اجرا آمادگی بدنی است که هر یک از آنها در بهبود شیوه کلی زندگی فرد کمک می کنند، آمادگی بدنی که در اثر ورزش کردن پدید می آید توانایی انجام کار موثر، لذت بردن از اوقات فراغت، سالم بودن، مقاوم بودن در برابر بیماری، بی تحرکی و مقابله با وضعیت های اضطراری فرد را باعث می شود.

با توجه به گسترش شهرنشینی و توسعه در چند دهه اخیر، شیوه زیست کم تحرک، عامل اصلی بیش از یک سوم مرگ های ناشی از بیماری های قلب، سرطان و دیابت شناخته شده است. بنابراین، توجه به فعالیت جسمانی و ورزش های سبک، سهم بسیار مهمی در کنترل وزن و کاهش چربی در بدن دارد. فعالیت بدنی سبک و منظم از راه تقویت کارکردهای ایمنی، موجب افزایش نظام ایمنی در بدن می شود و در پیش گیری از سرطان مؤثر است. مطالعات علمی نشان می دهد افسردگی، اضطراب و...، در اثر فعالیت جسمانی بهبود می یابد و ورزش به عنوان عاملی حمایتی در درمان بیماران روانی پذیرفته شده است. ورزش کردن سبب سلامت روحی و جسمی می شود و این امر جامعه را از انواع فسادها و ناهنجاری های اجتماعی می رهاند، پس اگر ورزش را در میان قشر جوان نهادینه کرده و خدمات و زحمات افتخارآفرینان جامعه ورزش را ارج نهیم، می توان به داشتن جامعه ای پویا و با نشاط امیدوار باشیم.

ورزش در ایران باستان

در ایران باستان، نوجوانان و جوانان، از پیش از طلوع آفتاب تا ظهر به تمرین سوارکاری، پرتاب نیزه و تیراندازی با کمان می پرداختند و فنون جنگی می آموختند، اما با پیشرفت تمدن و گسترش دامنه دانش و به دلیل آنکه انسان توانست سلاح های آتشین اختراع کند، رفته رفته تیر و کمان و....، جای خود را به توپ و تفنگ و کشتی و هواپیما داد. با این همه، چون ورزش برای انسان نیازی اساسی است و از طرف دیگر انسان به تفریح و بازی و سرگرمی در اوقات فراغت نیاز دارد، اسباب و لوازم جنگی کهن، دوباره در میدان ورزش و رقابت های ورزشی مورد استفاده قرار گرفتند. افزون بر این، برای بهترین بازی های سنتی ملت ها، قانون و مقرراتی نوشتند تا به صورت ورزشی همه پسند، به شکلی واحد و یکسان در همه جای جهان به اجرا درآید.

ورزش از دیدگاه اسلام

در آیین اسلام، بدن آدمی ارزشمند است؛ زیرا ابزار تکامل روح به شمار می آید. تحقیر بدن، در حکم تحقیر شخصیت آدمی است و کسی که مرتکب این عمل شود، باید منتظر کیفر این ناسپاسی باشد. از مهم ترین عوامل اهمیت ورزش نقش آن در ایجاد، تقویت و حفظ سلامت است. بنابراین، چنانچه ورزش به گونه ای باشد که برای سلامت انسان زیان آور باشد یا ورزشکار آن قدر به خود فشار آورد که سلامتش به مخاطره بیفتد، این نوع ورزش از نظر اسلام و همچنین عقلای عالم، مردود خواهد بود.

اسوه ورزشکاران

امام علی علیه السلام، اسوه ای کامل برای تمامی ورزشکاران و قهرمانان است و نام و یاد حضرت، زینت بخش محافل ورزشی است. امام علی علیه السلام به تعبیر یکی از نویسندگان، ورزشکار نیست، ولی ورزیده است و برتر و بیشتر از قدرت بازو و نیروی جسمانی، عظمت روح دارد. پهلوانان و نام آوران ایرانی، به ویژه آنها که در زورخانه ها، دست و دلشان در کار ورزش است، علی علیه السلام را شناخته اند، از او یاری می جویند و راهشان و حتی حرکات ورزشی شان را با یاد علی علیه السلام آغاز می کنند.

ورزش بانوان

امروزه بانوان بسیاری در سطح جهانی به ورزش های گوناگون می پردازند. موافقان ورزش بانوان می گویند: «تأمین بهداشت جسم و روان زنان که در دوره ها و مراحل مختلف زندگی پرمسئولیت خویش، مراحلی چون بارداری، زایمان و از همه مهم تر، پرورش و تربیت فرزندان را به عهده دارند، از اهمیتی والا برخوردار است». به همین دلیل مسئولین امر و همسران می بایست شرایط و موقعیت های حضور و شرکت بانوان را در برنامه های ورزشی بیش از پیش حمایت نمایند.

نظر بزرگان درباره ورزش

با نگاهی به دیدگاه اندیشمندان بزرگ جهان، درمی یابیم که ورزش و رسیدگی به فعالیت جسمانی، مورد تأکید و تشویق آنان بوده است. ابوعلی سینا دراین باره می گوید: «ورزش، حرکتی است تابع اراده. در ورزش تنفس عمیق و پی درپی می آید و هر کس بتواند با اسلوب صحیح و متناسب با اعتدال مزاجش و در وقت و زمان مناسب ورزش کند، از چاره جویی و مداوای بیماری های مزاجی که در دنباله آن می آید، بی نیاز می گردد». ابن خلدون نیز در مورد ورزش گفته است: «ورزش در نشاط روح، دخیل است و اینکه این نشاط در شهرنشینان کمتر است، به این دلیل می باشد که آنان غالباً در حالت سکون و آرامشند و از ثمرات ورزش بهره مند نمی شوند. بدین دلیل، بیماری های بسیاری در شهرها و بلاد بروز می کند».

 

گردآوری و تنظیم: لیلا سادات ضیائی

همکار مدیریت تربیت بدنی دانشگاه